VI sesja plenarna Obywatelskiego Parlamentu Seniorów, 1 października 2020 r.

„Witajcie w domu!”

– powiedział   Marszałek Senatu prof. Tomasz Grodzki, otwierając w Senacie RP w dniu 1 października 2020 r. VI sesję Obywatelskiego Parlamentu Seniorów.

„Senat to swego rodzaju rada starszych, jest zatem miejscem, w którym Obywatelski Parlament Seniorów powinien czuć się jak u siebie” – dodał. Zapewnił też, że kolejne obrady parlamentu seniorów będą mogły odbywać się w siedzibie Senatu, bowiem nie powinien on jak to określił „błąkać się po mieście”.

Marszałek Tomasz Grodzki podkreślił, że seniorzy mogą zaoferować ojczyźnie swoją energię, mądrość, doświadczenie i coś, co nazywamy relacjami wyniesionymi z całego naszego życia, które pozwalają spojrzeć inaczej na rzeczywistość, z pewnego dystansu, a jednocześnie służyć swoją wiedzą i mądrością innym pokoleniom, władzom tego kraju i naszym dzieciom i wnukom.

„To bezcenny kapitał (..) Mądra władza powinna wykorzystać tę energię i doświadczenie” – zaznaczył. „Wasze pomysły postaramy się przekuwać w inicjatywy ustawodawcze” – zapewnił marszałek Senatu.

Dziękując marszałkowi Senatu za objęcie honorowym patronatem ruchu senioralnego w Polsce i możliwość zorganizowania obrad parlamentu seniorów w Senacie, przewodnicząca prezydium Obywatelskiego Parlamentu Seniorów Krystyna Lewkowicz podkreśliła, że izba wyższa parlamentu to właściwe miejsce na debatę z seniorami i o seniorach.

„Honor, szacunek  i godność to ponadczasowe wartości, które są dla osób starszych szczególnie cenne.  Wystawiane były w ostatnich latach na  ciężkie próby,  ale dziś za sprawą Pana Marszałka Senatu prof. Tomasza Grodzkiego, który zaprosił do  Senatu przedstawicieli Obywatelskiego Parlamentu Seniorów odzyskujemy je i możemy ponownie gościć w murach polskiego Parlamentu, a więc w miejscu,  które dla seniorów ma znaczenie symbolu uznania i szacunku. Czujemy się współodpowiedzialni za losy naszego kraju, za warunki, w jakich żyją nasze dzieci i wnuki, a także za sposób wychowywania przyszłych pokoleń” – mówiła. Jak zaznaczyła, seniorzy w Polsce dysponują ogromnym potencjał intelektualnym,  społecznym, siłą nabywczą 140 mld zł swoich rent i emerytur oraz 9 mln głosów wyborczych.

Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska, towarzyszyła obradom Obywatelskiego Parlamentu Seniorów w Muzeum POLIN przez ostatnie  4 lata, pocieszając nas, napawając otuchą, że  obrady powrócą pod  dach polskiego Parlamentu, tam gdzie jest jego miejsce.

No i dziś stało się to faktem!!!  Wyraziła nadzieję, że te obrady pozwolą wypracować dobre rozwiązania na przyszłość.

„Musimy zrobić wszystko, by polityka senioralna miała odpowiednie miejsce w polskiej polityce społecznej” – zaznaczył prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego Władysław Kosiniak-Kamysz. Jego zdaniem seniorzy powinni móc wpływać na jej kształt. Potrzebny jest także dział administracji rządowej dedykowany osobom starszym.

„Polityka senioralna nie może być tworzona bez udziału seniorów” – podkreślił poseł Michał Szczerba. Jej wzmocnienie uznał za główne wyzwanie kierowanego przez niego Parlamentarnego Zespołu ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku.  Zapowiedział, że zespół przygotuje nowelizację ustawy o osobach starszych. Zaapelował również, aby w przyszłości zorganizować w Polsce obrady Europejskiego Parlamentu Seniorów. Pozwoli to wykorzystać doświadczenie i potencjał Obywatelskiego Parlamentu Seniorów.

Prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski podkreślił, że seniorzy są priorytetem dla władz miasta, które doceniają ogromny potencjał, doświadczenie i mądrość osób starszych.

Tematem VI sesji plenarnej Obywatelskiego Parlamentu Seniorów „Seniorzy i przyszłość Polski” była  sytuacja osób starszych w Polsce z uwzględnieniem aspektów medycznych, społecznych i ekonomicznych. Pandemia spowodowała spustoszenie w psychice osób starszych. Zamknięci w domach, pozbawieni często kontaktu nawet z dziećmi mieszkającymi za granicą, odosobnienie, poczucie wykluczenia to  sytuacja zagrażająca zdrowiu w stopniu większym niż sama pandemia.

O bezpieczeństwie zdrowotnym seniorów w dobie pandemii  mówił zastępca rzecznika praw pacjenta Grzegorz Błażewicz. Wśród problemów zgłaszanych przez środowiska senioralne wymienił m.in. wydłużone kolejki do lekarzy, brak pogłębionej diagnostyki i koordynacji specjalistów w leczeniu osób starszych, trudności w dostępie do opieki geriatrycznej, poziom standardów w zakładach opieki, odmowy zapewnienia transportu medycznego. Za konieczny uznał lepszy nadzór nad jakością opieki społecznej i medycznej nad seniorami, a w związku z pandemią – opracowanie nowych procedur obsługi starszych pacjentów w placówkach medycznych.

Przedstawiając społeczne aspekty życia seniorów w dobie pandemii, wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego prof. dr hab. Piotr Błędowski powiedział, że pandemia wyostrzyła spojrzenie na sytuację seniorów.

Ujawniła też różnice, wynikające ze stanu gospodarstw domowych, wykształcenia, dostępu do urządzeń komunikacji elektronicznej, w wielu wypadkach spowodowały wykluczenie osób starszych w tym trudnym czasie. Jak poinformował, z badań kierowanego przez niego Instytutu Gospodarstwa Społecznego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie wynika, że największe widoczne problemy to lęk, poczucie zagrożenia i izolacja, samotność, utrudniony dostęp do usług społecznych i medycznych. Jako drogę rozwiązania problemów prof. dr hab. Piotr Błędowski wskazał m.in. konieczność rozbudowy infrastruktury społecznej i systemu świadczeń środowiskowych.

Dyskusja delegatów OPS

O 45-letniej historii ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku i sytuacji organizacji senioralnych w dobie pandemii mówiła prezes UTW im. Haliny Szwarc Irena Moskal, która zaapelowała do władz uczelni i placówek kulturalnych o ich otwarcie dla seniorów z zachowaniem wymaganych zasad bezpieczeństwa, wskazując spotkanie w Senacie jako przykład dobrych praktyk.

Reprezentanci parlamentu seniorów z różnych części kraju przedstawiali doświadczenia z prowadzonej działalności.

Apelowali m.in. o analizę tego, jak ustawa o osobach starszych wpłynęła na ich funkcjonowanie, wskazywali na potrzebę jej nowelizacji.

Przedstawiciele seniorów reprezentujących służby mundurowe domagali się, aby Ministerstwo Obrony Narodowej również dokonywało oceny sytuacji osób starszych, które w okresie aktywności zawodowej podlegały temu resortowi.

Potrzebę powrotu do normalności sygnalizowano w wielu aspektach życia osób starszych.

Plany na przyszłość

W przyjętej deklaracji programowej  uczestnicy VI sesji plenarnej Obywatelskiego Parlamentu Seniorów podkreślili, że blisko 9-milionowa społeczność osób starszych ma szczególne prawo i obowiązek aktywnej partycypacji w życiu społecznym, wyrażania poglądów oraz prowadzenia dialogu z władzami publicznymi, współtworzenia prawa, polityki senioralnej, dzielenia się wiedzą i doświadczeniem oraz budowania relacji międzypokoleniowych.

Potencjał intelektualny, ekonomiczny, wytwórczy, a także wyborczy osób starszych to ogromny kapitał społeczny, który polscy seniorzy oferują społeczeństwu, rodzinie i krajowi. Uzasadnia on oczekiwanie szacunku oraz zapewnienia godnego życia, właściwej opieki medycznej i socjalnej oraz szeroko definiowanego bezpieczeństwa.

Obywatelski Parlament Seniorów apeluje, aby sprawy osób starszych stały się jednym z priorytetów działań każdego rządu, władz samorządowych, wszystkich instytucji i organizacji senioralnych. Wymaga to jednak spójnej koncepcji i odpowiednich środków, przede wszystkim finansowych. Za główny warunek skutecznego oddziaływania na realizację i finansowanie polityki senioralnej Obywatelski Parlament Seniorów uważa dalszy proces konsolidacji środowisk senioralnych.

Obywatelski Parlament Seniorów stwierdza, że sytuacja zdrowotna i społeczna osób starszych w okresie pandemii wyraźnie się pogorszyła, uważa więc za konieczne spójne i komplementarne działania władz centralnych, terytorialnych i organizacji pozarządowych pracujących na rzecz seniorów. Odosobnienie, zamknięcie w domach, pozbawienie kontaktów, działań edukacyjnych i aktywizujących spowodowało spustoszenie w zdrowiu i kondycji psychicznej seniorów.

Stosowanie przez służbę zdrowia w przeważającej większości leczenia zdalnego i teleporad, bez kontaktu lekarza z pacjentem oraz bieżących badań diagnostycznych i specjalistycznych, może doprowadzić do nasilenia chorób przewlekłych. Pierwszoplanowe zadania to przywrócenie podstawowej opieki zdrowotnej w tradycyjnej formie, pilne wdrożenie zmian dokonanych w ustawie dotyczącej bezpłatnych leków dla seniorów 75+, a także priorytetowe szczepienia przeciw grypie.

Konieczne jest zintensyfikowanie monitorowania sytuacji seniorów, zwłaszcza samotnych, żyjących w miejscach słabo skomunikowanych z najbliższymi ośrodkami pomocowymi, podjęcie działań przeciwdziałających ich wykluczeniu, zwiększenie dostępności państwowych i samorządowych ośrodków stacjonarnego długoterminowego pobytu oraz zapewnienie standardów gwarantujących godny pobyt, szacunek i bezpieczeństwo. Pandemia spowodowała dezorganizację i często zawieszenie działalności organizacji pozarządowych działających na rzecz seniorów.

Uczestnicy sesji zwracają się do władz uczelni, placówek kultury, sportu i aktywizacji środowiskowej o maksymalne ułatwienie prowadzenia dotychczasowych bezpośrednich form aktywizacji intelektualnej i psychofizycznej seniorów.

Za konieczne uznają skrócenie terminów rozpatrywania wszelkich spraw sądowych i procedur administracyjnych z uczestnictwem osób starszych, które częściej niż inne grupy społeczne są ofiarami przestępstw, oszustw bankowych, ubezpieczeniowych, przemocy w rodzinie.

Obywatelski Parlament Seniorów zwraca się do senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku o podjęcie inicjatywy legislacyjnej w sprawie nowelizacji ustawy o osobach starszych, która powinna w sposób kompleksowy regulować prawa osób starszych.

Jako niezbędne wskazuje też utworzenie Narodowego Programu Zdrowia 60+, wdrożenie Narodowego Planu Alzheimerowskiego, kontynuowanie prac nad Konwencją o prawach osób starszych, wdrożenie systemowych rozwiązań wsparcia dla osób niesamodzielnych i ich opiekunów.

Obywatelski Parlament Seniorów wyraża aprobatę dla wszelkich inicjatyw rządu zmierzających do poprawy sytuacji osób starszych i zapewnienia im godnego miejsca w społeczeństwie, ale widzi konieczność realizacji tego zadania poprzez spójną, całościową politykę senioralną. Oczekuje przedstawienia realnego, systemowego programu podwyżek świadczeń emerytalno-rentowych. Wyraża nadzieję, że sprawy osób starszych staną się jednym z priorytetów działań każdego rządu, władz samorządowych, wszystkich instytucji i organizacji senioralnych, co da realne efekty społeczne. Wymaga to jednak spójnej koncepcji i przeznaczenia na ich realizację odpowiednich środków, przede wszystkim finansowych.

Sesja OPS w Senacie wykazała, że  seniorzy czują się współodpowiedzialni za losy swoje i całego kraju. Chcą  i mogą wiele zaoferować aby wspólna  przyszłość  była satysfakcjonująca. Oferują swoją wiedzę, doświadczenie i  zaangażowanie, co potwierdziły mądre, pełne troski i zaangażowania wystąpienia w debacie plenarnej.

To było wielkie i niezwykle ważne wydarzenie senioralne.

Organizacji sesji plenarnej OPS w siedzibie Senatu RP towarzyszyły  najwyższe standardy bezpieczeństwa, profilaktyki sanitarnej oraz organizacji samych obrad, które podobnie  jak standardowe obrady Senatu odbywają się  w dwóch salach, z zastosowaniem maseczek, rękawiczek, pomiarów temperatury, zachowaniem  odległości, ograniczenia wylewności powitań  itp.

Nad bezpieczeństwem seniorów czuwała też mobilna ekipa ratowników medycznych, a nad sprawną organizacją i grupa seniorów – wolontariuszy.

Krystyna Lewkowicz